Quà Hà Nội truyền thống: Trà sen Tây Hồ

Không phải ngẫu nhiên, trà sen Tây Hồ (hay còn gọi là trà sen Quảng An) được mệnh danh là "thiên cổ đệ nhất trà". Mỗi khâu, mỗi bước làm trà sen đều thể hiện sự công phu, tỉ mỉ của nghệ nhân làm trà từ rất lâu đời. Chính vì vậy, trà sen Tây Hồ được coi là một trong những thức quà Hà Nội tinh hoa nhất.

Trà sen Tây Hồ của quà Hà Nội do chính nghệ nhân làm trà Ngô Văn Xiêm - một trong ít nghệ nhân trà còn lại của làng Quảng An, Tây Hồ, Hà Nội còn lưu giữ nghề ướp sen trà, ông Ngô Văn Xiêm được mọi người biết đến như một báu vật sống vô giá.

Các khâu làm trà đều phải thật tỉ mỉ và kĩ lưỡng, nó đều thể hiện tinh hoa của người làm trà. Đầu tiên là việc chọn trà để ướp hương sen. Trà được chọn phải là trà mộc, loại tốt được trồng ở mạn Hà Giang, Thái Nguyên. Khi mua về, việc đầu tiên là phải sấy trà thật khô. Sau đó, đưa trà ướp với những cánh hoa sen nhỏ. Công đoạn này gọi là để trà ngậm hoa hoặc vào hương. Sau hai ngày ngậm hoa thì trà mới được mang ra sấy và bắt đầu ướp với gạo sen. Được biết, để ướp được 1kg trà sen phải cần tới trên 1000 bông hoa sen và để mẻ trà đượm hương sen, ông Xiêm phải mất đúng 21 ngày với 7 lần vào hương (mỗi lần 3 ngày) và 7 lần sấy (mỗi lần sấy 1 đêm).

Tiếp đến là việc ướp sen trà. Sen hái tốt nhất lúc trời vừa ửng sáng. Độ trước 7h có sen để tách cánh là tuyệt nhất. Sen vừa nở, hương chưa kịp tỏa, sắc hoa thuần khiết. Bông sen, quí nhất phần gạo sen, nằm bên trong cùng của bông hoa. Người làm phải nhẹ nhàng tách từng cánh to, một người khác tách từng cánh nhỏ, lại một người tách tua sen khỏi đài, lại một người đãi lấy phần gạo sen trắng muốt. Và để ướp chè cần phải ướp đi ướp lại 7 lần, mỗi lần 3 ngày. Mỗi một cân chè cần 200 bông hoa sen cho một lần ướp. Vị chi ướp 1kg chè xong xuôi, cần 21 ngày, 1400 bông hoa sen.

Trà sen kén người làm và cũng kén cả người uống. Những người tính khí nóng vội rất khó để uống vì chén trà sen chỉ nhỏ như hạt mít. Những người quen uống trà mạn đặc cũng khó mà uống được trà sen bởi uống đặc quá thì hương sen không chỉ nồng mà ấm trà còn bị chuyển vị, trở nên chát đắng. Theo Nghệ nhân Ngô Văn Xiêm, để pha được ấm trà sen ngon thì phải chế vào ấm đất, da lươn, nhỏ bằng nắm đấm tay. Khi pha cho một lượng trà vừa phải bằng cách chia một lạng trà pha ra được 14 ấm. Cứ như vậy sẽ có một tỷ lệ trà pha chế hợp lý.